Historia wsi

Wieś Łącko należała w średniowieczu do parafii w Tucznie. Osada w swojej histori wielokrotnie zmieniała nazwę (1250r. - Lanschsco, 1277 - Lans, 1413 - Landczsko, 1489 - Lanczsko, 1527 - Lanczko, 1583 - Lączko, 1604 - Lanczko, 1796 - Lonsk, 1884 - Lonski , 30.05.1903 do 1908: zmiana nazwy  w majątku Lonsk na Gutsbezirk Römershof, 1921 -Łącko ). Została najwcześniej wymieniona w 1250 r. jako należąca od dawna do biskupa włocławskiego, czyli jeszcze przed 1230 r. W 1259 r. prawo posiadania Łącka przez biskupstwo włocławskie, wraz z innymi posiadłościami, zostało potwierdzone w bulli protekcyjnej wystawionej przez papieża Aleksandra IV.  Najstarsza wzmianka z 1259 r. informuje o jego przebudowie przez księcia kujawskiego Kazimierza i pomorskiego Światopełka.

W 1277 r. młyn wodny w Łącku biskup włocławski Albierz przekazał w stałe użytkowanie, za zgodą kapituły włocławskiej, niejakim Hinzonom, z obowiązkiem konserwowania warsztatu, mielenia zboża właścicielowi i rocznej opłaty w wysokości 16 grzywień srebra.

W 1341 r. Wojciech (starszy) h. Leszczyc z Pakości i Kościelca (ok. 1270/1275-1349/1350) również posiadał Łącko, przy czym prawa do tej wsi mieli też inni jego krewni. Urodził się on ok. 1270/1275 r. Był synem Bartosza z Kościelca, kasztelana bydgoskiego, sędziego inowrocławskiego i kasztelana inowrocławskiego. Początkowo współdziedziczył Pakość ze starszym bratem Bogumiłem, który zmarł bezpotomnie. Pakość stanowiła prawdopodobnie ich macierzyznę.

W średniowieczu Łącko było ośrodkiem klu­cza wsi, zobowiązanych do pewnych świadczeń i po­sług na rzecz istniejącego tu dworu biskupiego. Były to następujące wsie: Parchanie, Likmanowo, Dalko-wo (Kolankowo), Brudnia, Opoki, Sławsko, Łagiew­niki, Mikanowo, Szadłowice, część Ośniszczewa, Wonorze, Łącko, Dźwierzchno.

Łącko stanowiło własność biskupstwa włocławskiego do momentu rozbiorów Polski. W połowie XIV wieku dziesięcinę z Łącka pobierał prałat prepozyt kolegiaty w Kruszwicy. W 1489 r. w Łącku znajdowało się 8 łanów osiadłych z których płacono 1 grzywnę bez 4 groszy poradlnego i 3,5 łana opuszczonego oraz 1 folwark.

Podczas „potopu” wojska szwedzkie poniosły tutaj ogromne straty podczas przeprawiania się z sąsiedniego Mielna, stąd lokalna nazwa przesmyku na jeziorze „piekło”.

W latach 1510 - 1511 Łącko płaciło od 6 łanów poradlne dla starostwa inowrocławskiego. W dniu 20.06.1712 r. bp włocławski i pomorski Konstanty Felicjan Szaniawski wystawił w Łącku dokument przenosin kanonika włocławskiego Andrzeja Korsza z prebendy doktoralnej na prebędę teologa, a kanonika Macieja Guttetera zamiennie na miejsce poprzednio wymienionego.

W dniu 20.VI.1712 r. biskup włocławski i pomorski Konstanty Felicjan Szaniawski wystawił Łącku dokument przenosin kanonika włocławskiego Andrzeja Korsza z prebendy doktoralnej na prebendę teologa, a kanonika Macieja Guttetera zamiennie na miejsce poprzednio wymienionego. Własnością biskupią Łącko było jeszcze w 1774 r,. po I rozbiorze Polski.

Do III rozbioru Polski wieś pozostawała w dzierżawie. Podlegała parafii w Tucznie. W 1650 r. ochrzczona została Anna, córka Jana Łąckiego ożenionego z Marianną Wilkostowską. Do kolejnych zarządców należeli m.in.: Jan Żaboklicki ożeniony z Katarzyną Ulanowską, Maciej Gowarzewski, Stefan Ulanowski, Jan Baptysta Ponis z żoną Zuzanną i około 1689 r. Marcin Brzeziński, wdowiec. Na początku XVIII w. w źródłach wymieniane było nazwisko Sulerzyskich, a w latach 40. tego stulecia Stanisław Białachowski, ożeniony z Magdaleną de Zalewskie. W 1747 r. ślub w Łącku zawarł Kazimierz Misiewski i Agata Podgórska, ale już kilka lat później tenutariuszami wsi byli Hiacynt i Marianna Brzeżańscy, którym w 1752 r. urodził się syn Franciszek. Dalej zarządcami byli Piotr i Marianna z Ostraszewskich Cybulscy. Marianna zmarła w wieku 60 lat, w 1764 r.
W 2. połowie XVIII w. we wsi znajdujemy Jakuba Brzeskiego, który będąc wdowcem ożenił się w 1766 r. w Tucznie z Anną Golińską. W tym samym roku zmarła (w wieku 90 l.) Teofila z Wolskich Golińska. Wolscy byli w tym czasie dość znaną rodziną i dzierżyli kilkanaście wsi w okolicach Inowrocławia. Ostatnim znanym dzierżawcą sprzed okresu zaborów był Dyzma Małachowski, ożeniony z Anielą Anuszkiewicz, którym w 1775 r. urodziła się córka Michalina Aniela. W tamtym czasie wieś jeszcze znajdowała się w rękach biskupów.

W okresie zaborów wieś należała do powiatu inowrocławskiego. W dniu 30.VI.1790 r majątek stał się własnością Ksawerego von Oppeln-Bronikowskiego, landrata inowrocławskiego. Po nim był Carl Drewitz. W dniu 30.VI.1807 r cesarz Napoleon podarował Łącko z folwarkiem, znajdujące się w domenie inowrocławskiej, marszałkowi Karolowi Nikolasowi Oudinot.

Przekazanie domeny inowrocławskiej nastąpiło w Łojewie w dniu 15.VIII.1807 r. na ręce jego adiutanta w sztabie generalnym – generała dywizji Teodora Chaponeli. Akt darowizny nie został jednak odnotowany w księgach wieczystych majątku.

Od dnia 08.VI.1822 r majątek znalazł się w posiadaniu Anny Marii Lawrenz. W dniu 14.I.1828 r zakupiła go od niej Friederika Ludwika Roemer (z domu Sitz l.voto Schendel), żona Franza Roemera. Po niej w dniu 12.II.1833 r. dziedziczył jej mąż Franz Roemer, który dokonał komasacji gruntów i w 1834 r przejął gospodarstwa włościańskie.

Od niego za 5.812 talarów majątek zakupił syn Wilhelm Franz Roemer i jego żona Auguste (z domu von Kryger). Wilhelm Franz Roemer urodził się 23.V.1820 r w Pławinie. Zmarł w Łącku w 1890 r.

W 1860 r. w Łącku mieszkało 160 osób w tym 142 katolików i 18 ewangelistów. Obszar majątku wynosił 1.615,74 mórg w tym 46,39 mórg ogrodów, 907,19 mórg gruntów ornych, 169,12 mórg łąk, 37,90 mórg lasów, 223,102 morgi terenów łowieckich, 231,65 mórg dróg, nieużytków i podwórzy.

W 1881 roku właścicielem był Wilhelm Roemer. W tym czasie nie było w Łącku ani jednego analfabety, co nawet jak na Wielkopolskę było wyjątkowe. W 1864 r Wilhelm Franz Roemer z Łącka wszedł w skład komitetu budowy linii kolejowej łączącej Mogilno, Pakość, Barcin, Łabiszyn i Bydgoszcz. W dniu 1.XII.1871 r Łącko zamieszkiwało 156 osób w tym 75 mężczyzn i 81 kobiet w 27 gospodarstwach rodzinnych. Wśród nich było 130 katolików i 26 ewangelików.

W dniu 30.IX.1885 r właścicielem Łącka po Wilhelmie Franzu satał się Max Roemer, urodzony w Łącku 28.07.1850 r, który poślubił 18.XII.1900 r Wandę Brentzel. W 1889 r. w Łącku zmarła Augusta Roemer. W 1872 r funkcjonowała w Łącku cegielnia. W 1903 r majątkiem zarządzał W. Bochm. W majątku o powierzchni 634 ha hodowano 43 konie, 153 trzody chlewnej, 74 krowy i 586 owiec Majątek pozostawał w posiadaniu niemieckiej rodziny Roemerów jeszcze w okresie międzywojennym. W 1920 roku zmarł w Łącku Max Roemer.

W 1900 r. majątek posiadała wdowa Wanda Anna Roemer a następnie kolejni czterej spadkobiercy tj. Edyta Augusta Angelika (ur. 10.XII.1901 r w Łącku), Franz Wilhelm Max (ur. 20.III.1904 r. w Łącku), Otto Richard Walter (ur. 28.III.1906 r w Łącku), Kurt Max Bruno (ur, 9.II.1908 r. w Łącku).

W latach 1909 – 1923 w Łącku mieszkali z rodzinami: Bagorowski, Brzycky, Budzih, Chełminiak, Chojnacki, Ciszewski, Czerniak, Czerwiński, Dreger, Erdmann, Franczak, Geisler, Hallas, Jagodziński, Kaszewski, Kawka, Korzeniowska, Kosanke, Kotlarek, Kunkel, Michalski, Mochelski, Moritz, Moszczyński, Nowak, Organiszczak, Podlaszewski, Prędki, Prusak, Rogalski, Roemer, Samborski, Słomkowski, Smyk, Sobczak, Ścigalski, Tomrzak, Woda, Wozniak, Zaremba, Zuba, ZwolińskiMajątek liczył 634 hektary.

W roku 1913 rozpoczęto prace nad budową drogi z Łącka do Rybitw. Budowa utwardzonej granitem drogi trwała siedem lat do początku roku 1920.

W 1921 r na obszarze Łącko istniało 10 budynków mieszkalnych w których mieszkały między innymi rodziny: Baranowskich, Cecelonów, Cierzniaków, Czechowskich, Dembskich, Dziurzyńskich, Freichel, Germanów, Güttnerów, Hutek, Jagodzińskich, Jaskólskich, Jędrzejczaków, Józefowiczów, Kotlarków, Książkiewiczów, Ligockich, Mierzejewskich, Moszczyńskich, Nadrajkowskich, Nowaków, Patyków, Podlaszewskich, Prętkich, Roemerów, Stypczyńskich, Swędrowskich, Szymańskich, Szymczaków, Ścigalskich, Walentowiczów, Włazików, Wody, Wojtysiaków, Zarembów, Ziętarów, Zwolińskich, Żmudzińskich. W tych latach mieszkańcy Łącka zajmowali się głównie pracą na majątku rolnym. Kowalem był Piotr Czechowski, który miał swojego pomocika Władysława Dziurzyńskiego. Kołodziejem (zajmował się naprawą powozów) był Marcin Nadrajkowski, szewcem - Cierżniak Władysław a owczarzem Franciszek Germann. Leśniczym był Izydor Kaszewski, natomiast w latach 1934-1936 gajowym jest dwudziestosiedmioletni Güttner Edward. Stangredami powożącymi konie byli Wojciech Nowak i Franciszek Jagodziński, natomiast nadzorcami Jan Książkiewicz i Józef Zaremba.

W 1919 r. wieś wchodzi wchodząc w skład powiatu inowrocławskiego, w graniach województwa poznańskiego (Rejestr mieszkańców Łącka w latach 1931-1939) , a od 1938 r. – pomorskiego. W 1939 r. znalazło się na terenach inkorporowanych do Niemiec, w obrębie prowincji „Kraj Warty”.

Po II wojnie światowej majątek sparcelowano a dawny budynek nadzorcy, który przerobiono na gajówkę w końcu rozebrano. Rodzinny cmentarz ewangielicki "Romerów" z kaplicą i murowanym z cegły ogrodzeniem rozszabrowali najpierw cyganie a następnie okoliczni mieszkańcy pobierając z niego materiał na budowę swoich domów. Kiedyś ci ludzie żyli, pracowali tutaj, byli częścią lokalnych społeczności. Obecne lasy w Łącku były również świadkami ludzkich tragedii, a nawet zbrodni dokonywanych na luidności Polskiej w trakcie II wojny światowej. Niestety do dnia dzisiejszego nie udało się zlokalizować miejsca gdzie rozstrzelano kulkudziesięciu Polaków. Na podstawie wniosku Wojewódzkiego Urzędu Ziemskiego Pomorskiego w Bydgoszczy z dnia 20.08.1946 właścicielem majątku w dniu 2.11.1946 stał się Skarb Państwa Polskiego. Do 1991 r. we dworze mieszkało 8 rodzin: Cabańscy, Ciesielscy, Gawarecki, Jaskulscy, Jastrzębscy, Kowalscy, Nowakowie i Trawka

 Właściciele wsi Łącko

1. Biskup włocławski (do 1774 r)
2. Ksawery von Oppeln-Bronikowski
3. Carl Drewitz
4. Karol Nikolas Oudinot
5. Anna Maria Lawrenz
6. Friederika Ludwika Roemer (z domu Sitz l. voto Schendel)
7. Franz Roemer
8. Wilhelm Franz Roemer
9. Max Roemer
10. Wanda Roemer, a po śmierci 4 jej dzieci

Do 1933 roku w II Rzeczpospolitej funkcjonowały różne systemy samorządu. Wreszcie postanowiono to ujednolicić. Według nowej ustawy gminnej (zwanej scaleniową) z 23 marca 1933 roku utworzono gminy zbiorowo na kształt gminy z dawnego Królestwa Polskiego. Obejmowały one często dość znaczny obszar złożony z wsi, folwarków, koloni, osad. Nowe gminy dzieliły się na gromady, odpowiednik współczesnych sołectw.

 Powołano radę gminną. Wyboru radnych dokonywało kolegium złożone z delegatów rad gromadzkich, sołtysów i podsołtysów wszystkich gromad. W poszczególnych gromadach wiejskich powołano zebranie gromadzkie. Zebranie to gromadziło się pod przewodnictwem sołtysa lub jego zastępcy (podsołtysa). Organem wykonawczym gromady był sołtys oraz jego zastępca. Gromada wiejska miała od tej pory własny budżet. Wybory zatwierdzał starosta powiatowy. Każdy mieszkaniec wsi w przypadku zgłoszenia go na sołtysa lub podsołtysa miał obowiązek sprawowania funkcji do końca kadencji.

W 1934 roku w województwie poznańskim utworzono zbiorowe gminy wiejskie między innymi gminę Inowrocław – Zachód z siedzibą gminnych organów władzy w mieście

Inowrocławiu w której skład weszła dotychczasowa gmina wiejska Łącko

22.IX.1934 Rozporządzeniem Wojewody Poznańskiego utworzono Gromadę Łącko obejmującą dotychczasowe obszary dworskie Łącka i Popowiczki

W dniu 11 września 1944 roku wydano dekret o organizacji i zakresie działań rad narodowych. Miały działać tymczasowo, ale pozostały aż do 1990 roku. Sołtysi podlegali wójtom i starostom, a od czasu wejścia przepisów z 1950 roku podlegali przewodniczącym gminnych rad narodowych. W latach 1949-1951 sołtysem Gromady Łącko był Piroński.

Uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w dniu 5.X.1954 Łącko weszło w skład gromady Tuczno. Gromada jednak została zniesiona z końcem 1961 roku. i Łącko włączono do gromady Pakość;

W latach 1954-1956 w Łącku działała Rolnicza Spółdzielnia Wytwórcza "Kolektyw", a 1961 opracowano plany elektryfikacji wsi. Od 1965 roku na terenie Łącka pracowała betoniarnia.

11 czerwca 1968 roku Wydział Budownictwa Urbanistyki i Architektury Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Inowrocławiu wydał decyzję o pozwoleniu na budowę na gruntach skarbu państwa strzelnicy  myśliwskiej w Łącku.

Lata 1971-1975 stanowią nowy etap w życiu społeczno-gospodarczym wsi Łącko. Duże znaczenie miała reforma terenowych organów władzy i administracji. Utworzono gminę Pakość jako podstawową jednostkę administracyjną i gospodarczą w skład której weszła między innymi wieś Łącko . 

Ustawa z dnia 8 marca 1990 wprowadziła pojęcie sołectw. Uchwałą Rady Miejskiej w Pakości Nr V/36/03 z dnia 17.04.2003 roku uchwalono Statut sołectwa Łącko a od 2010 roku, sołectwa, za zgodą rady gminy, mogą dysponować funduszem sołeckim. Sołtysami wsi Łącka byli: Tomaszewski Józef, Swendrowski Władysław, Irena Kalinowska, Karina Woźniak i obecnie Tomasz Oset

Sołectwo Łącko posiadało swoją świetlicę wiejską, którą w latach 70-tych w czynie społecznym wybudowali jego mieszkańcy. W latach 90-tych Gmina Pakość wbrew woli mieszkańców Łącka  sprzedała ją w prywatne ręce.

W 1967 roku został uruchomiony w Łącku Ośrodek harcerski jako część działalności Związku Harcerstwa Polskiego w Inowrocławiu. Na przestrzeni lat zmieniała się nazwa, formalni i prawni właściciele, opiekunowie oraz użytkownicy leśnej bazy. Niezmienna pozostawała funkcja miejsca, czyli wypoczynkowo-edukacyjnego ośrodka obozowego dla dzieci i młodzieży. Twórcą „Łącka” był Dionizy Zaleta, harcmistrz ZHP, niestrudzony działacz harcerski i społeczny, animator i pedagog, prowadzący działalność ośrodka przez blisko czterdzieści lat. Od 1952 do 1959 roku pracował w Wydziale Oświaty w Inowrocławiu, w referacie dzieci i młodzieży, następnie jako inspektor oświaty miasta i powiatu inowrocławskiego. W latach 1960 – 1963 był zastępcą komendanta Komendy Chorągwi ZHP w Bydgoszczy. Od 1964 do 2003 roku, pełnił funkcję komendanta hufca ZHP Inowrocław Miasto, Inowrocław Powiat, Inowrocław Rejon (1983-2003). W 1967 roku Dionizy Zaleta zainicjował rozbudowę Ośrodka Obozowego w Łącku, należącym wówczas do Gromady Pakość (do reformy administracyjnej w 1972 i przywróceniu podziału na gminy). Tworzenie infrastruktury wspierała Gromadzka oraz Miejska Rada Narodowa Pakości, zakłady pracy z Inowrocławia, Tuczna, Pakości oraz jednostki wojskowe.

Harcerski Ośrodek Obozowy w Łącku szybko stał się ważnym miejscem nie tylko dla harcerzy Hufca Inowrocław Rejon. W latach 70. XX wieku do Łącka przyjeżdżało ponad 300 osób, a w 80. latach blisko 700 uczestników letnich obozów, w tym także młodzież z ówczesnej Jugosławii, Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD). Po zmianach ustrojowych 1989 roku, ośrodek w Łącku zaczął popadać w ruinę. W 1992 roku obszar leśny, na którym znajduje się infrastruktura bazy, został administracyjnie przekazany Lasom Państwowym przez władze miasta i gminy Pakość. W październiku 2002, hm. Dionizy Zaleta wraz z grupą instruktorów harcerskich i działaczy społecznych z Inowrocławia i Pakości powołał Stowarzyszenie Przyjaciół Harcerstwa i Dzieci Specjalnej Troski, które po rozwiązaniu Hufca ZHP Inowrocław Rejon (2003), kontynuuje działalność dawnego Harcerskiego Ośrodka Obozowego, od 2020 roku jako Leśna Baza Łącko.

Dla pozyskania dodatkowych środków finansowych na rozwój wsi w 2016 roku mieszkańcy Łącka zawiązali Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Łącka. Prezesem Stowarzyszenia został sołtys Łącka Tomasz Oset a w skład zarządu weszły byłe sołtyski: Karina Woźniak i Irena Kalinowska

Obecnie na terenie sołectwa Łącka mieszkają rodziny Adamskich, Borowskich, Cabańskich, Cikorskich,Cytowskich, Czerniak, Delekta, Flinik, Gad, Grześkowiak, Jagodzińskich, Jastrzębskich, Kaptur, Kalinowskich, Kowalskich, Krawiec, Książkiewicz, Kulesza, Małolepszy, Mróz, Nawrockich, Nowak, Oset, Partyka, Piekło, Rom, Sitarskich, Sucharskich, Swendrowskich, Szelągowskich, Tacikiewicz, Tim, Tomaszewskich, Trawka, Tyzo, Wesołowskich, Woda, Wojtkowiak, Woźniak, Zimkiewicz.